Direct naar inhoudDirect naar contactgegevens

Segregatie in het Amsterdamse basisonderwijs

O+S heeft eind 2010 in opdracht van DMO onderzoek uitgevoerd naar segregatie in het basisonderwijs. Er is nagegaan in hoeverre er in schooljaar 2009/'10 sprake is van segregatie in het basisonderwijs. Ook zijn pilots onderzocht die zijn opgestart om deze segregatie tegen te gaan: 'Buurtschoolbeleid Basisonderwijs' in stadsdeel West, 'School in de buurt' in Zuideramstel en 'Samen naar school op IJburg' in Zeeburg.

Stand van zaken segregatie basisonderwijs

In schooljaar 2009/’10 zijn er 28 scholen die op basis van achterstand geen afspiegeling van de buurt zijn en 36 scholen die geen afspiegeling zijn qua herkomst. Voor 35 scholen geldt dat ze op meer permanente basis (in drie verschillende jaren) ofwel op basis van achterstand ofwel op basis van herkomst geen afspiegeling van de buurt zijn.

Pilots: te vroeg voor een oordeel over resultaat

Uit het onderzoek naar de pilots blijkt dat alle drie de pilots inzetten op een transparant en gezamenlijk aanmeld- en plaatsingsbeleid binnen een (gedeelte van het) stadsdeel. In het geval van overaanmeldingen (meer aanmeldingen dan kindplaatsen) worden verschillende voorrangregels toegepast, bijvoorbeeld deelname voorschool, broers/zussen, wonen in de buurt van de school of dat de aanmelding leidt tot een evenwichtige leerlingpopulatie. In de pilots worden ook andere maatregelen genomen, zoals een voorschool bij elke basisschool, afspraken over schoolgrootte en een communicatieplan voor ouders. Omdat de pilots pas net in de uitvoeringsfase zijn, is het nog niet mogelijk om de effecten ervan te meten. Wel is het beleidsproces tot dusverre geanalyseerd.

Aandachtspunten

  • Het is onduidelijk of dit specifieke plaatsingsbeleid daadwerkelijk tot minder segregatie leidt;
  • Het plaatsingsbeleid valt en staat bij de kwaliteitsaanpak;
  • Bij een gezamenlijk plaatsingsbeleid horen afspraken over schoolgrootte;
  • In twee pilots blijkt dat het vooral lastig is om de eenpitters, schoolbesturen die één school onder zich hebben, mee te krijgen met het plaatsingsbeleid;
  • Goede prognoses en inzichten in de stand van zaken spelen een belangrijke rol in dit buurtschoolbeleid;
  • Een goed inzicht in wachtlijsten bij de scholen is van belang.

Voor de toekomst:

  • Om te kunnen bepalen wat de effecten zijn van het buurtschoolbeleid en om alle neveneffecten te kunnen meten zal gemonitord moeten worden;
  • Een goede stadsplanning in nieuwbouwwijken is heel belangrijk om segregatie vanaf de start tegen te gaan.

Plaatsingsbeleid in de hele stad?

Het is nog niet duidelijk of een gezamenlijk plaatsingsbeleid onderwijssegregatie tegen gaat. Snelle uitbreiding van de pilots om de segregatie tegen te gaan in de stad lijkt voordat de effecten van de lopende pilots bekend zijn niet voor de hand te liggen. Daarentegen heeft een gezamenlijk plaatsingsbeleid in een stadsdeel mogelijk ook voordelen buiten het tegengaan van segregatie, bijvoorbeeld dat de regels op elke school hetzelfde en transparant zijn en dat er gelijke kansen op een school zijn voor kinderen. Dit zouden legitieme redenen zijn om het plaatsingsbeleid wel alvast uit te breiden.