Het werkloosheidscijfer volgt de economie met enige vertraging omdat bedrijven aan het begin van een periode van economische neergang werknemers zo lang mogelijk proberen vast te houden. Als een recessie langer duurt volgen ontslagen en loopt de werkloosheid op. Dit is nu te zien in heel Nederland en ook in Amsterdam. Het karakter van het arbeidsaanbod in een stad zorgt voor verschillen tussen steden. Amsterdam heeft relatief veel bedrijven in de zakelijke dienstverlening. Deze sector volgt vaak pas later met aanpassingen in de organisaties. De verwachting is dan ook dat de werkloosheid in Amsterdam de komende tijd nog verder oploopt.

Ontwikkeling werkloze beroepsbevolking per kwartaal in Nederland en Amsterdam, 2008-2012

Uit cijfers van O+S over 2012 blijkt dat Amsterdamse mannen (11 procent) iets vaker dan vrouwen (10 procent) werkloos zijn. In 2009 was dit nog andersom. Dit heeft te maken met het feit dat vrouwen vaker in sectoren werken die minder gevoelig zijn voor economische schommelingen zoals de zorg en het onderwijs. De komende jaren kan dit wel veranderen door bezuinigingen. Amsterdammers van niet-westerse allochtone herkomst zijn veel vaker (22 procent) dan Amsterdammers van autochtone herkomst (6 procent) en Amsterdammers van westerse allochtone herkomst (5 procent) werkloos. De kans op werkloosheid is onder niet-westerse allochtone Amsterdammers het hoogst en steeg onder alle groepen sterk. Laagopgeleiden (17 procent) zijn vaker werkloos dan middelbaar- (12 procent) en hoogopgeleiden (5 procent). Tussen 2009 en 2012 verdubbelde het aandeel werklozen onder middelbaaropgeleiden.

Stijging werkloosheidsuitkeringen

Sinds eind 2011 stijgt het aantal ww-uitkeringen in Amsterdam snel, ook ww-uitkeringen volgen de economie met enige vertraging. Dit was in de periode 2002 – 2005 het geval toen het aantal ww-uitkeringen in Amsterdam steeg van 8.650 naar 19.370. Eind 2005 begon het aantal ww-uitkeringen weer te dalen tot het 4e kwartaal van 2008 (8.980 uitkeringen). Sindsdien is sprake van een stijging, met een kleine stabilisatie in 2010 en 2011. Eind 2011 zette de stijging door tot 19.100 ww-uitkeringen in februari 2013.

Ontwikkeling aantal ww-uitkeringen in Amsterdam en Nederland, 2008-2012

Er zijn iets meer mannen dan vrouwen met een ww-uitkering. Dit is in lijn met het feit dat er meer mannen werkzaam zijn dan vrouwen en mannen dus ook meer kans lopen om in de ww terecht te komen. In 2009 steeg het aantal mannen in de ww sterker dan het aantal vrouwen, sinds het 3e kwartaal van 2010 is het verschil niet groter geworden. Zowel in de huidige economische recessie als in de periode van economische neergang in 2004-2006 steeg het aantal ww’ers eerst in de leeftijdsgroepen 25-54 jaar en pas later ook onder de 55-plussers. Het aandeel 55-plussers in de ww blijft ook in de periodes van economisch herstel langer hoog doordat ouderen meestal langer recht hebben op ww en moeilijker weer aan een baan komen.

Om de kenmerken van de werkloze beroepsbevolking in Amsterdam in beeld te brengen heeft O+S een eigen tweejaarlijkse enquête.