Minder bijplaatsingen

In het najaar van 2022 installeerde Afval & Grondstoffen van de gemeente Amsterdam op 25 containerlocaties in stadsdelen Centrum, Zuid en Oost containertuintjes als proefinterventie tegen verkeerd geplaatst afval. O&S heeft deze proef geëvalueerd aan de hand van metingen van de hoeveelheid bijgeplaatst afval rond de containerlocaties voor en na de plaatsing van de tuintjes. Aanvullend is een enquête afgenomen onder omwonenden en zijn diepte-interviews afgenomen.

Containertuintjes verminderen het aantal bijplaatsingen met 40 tot 80 procent Een vergelijking van de hoeveelheid afval naast containers voor en na de plaatsing van de tuintjes laat zien dat de containertuintjes afval naast containers verminderen. Na een periode van twaalf weken wordt er 40 procent minder grof, circa 70 procent minder karton, naar schatting 80 procent minder huisvuil en ruim 70 procent minder overig afval naast de containers gevonden. Verplaatsing van het probleem naar omliggende containers zonder tuintje? Daarvan lijkt geen sprake.

Netjes houdt netjes, vuil trekt vuil

Wat is een verklaring van de effectiviteit van de tuintjes? Vermoedelijk spelen ze in op het moreel kompas van bewoners. Netjes houdt netjes, zeggen sommige omwonenden dan ook. De gedragsmatige drempel om afval neer te zetten bij een schone afvalcontainer is simpelweg hoger dan bij een afvalcontainer omringd door vuil. De plantenbakken met vrolijke, verzorgde bloemen en beplanting dragen hieraan bij. Voorwaarde voor de werking van de containertuintjes is dan ook dat de container niet vol en niet gestremd is, de omgeving opgeruimd is en de tuintjes goed onderhouden worden.

Een deel van de containertuintjes in de proef wordt verzorgd door containeradoptanten: bewoners die zich vrijwillig inzetten om de tuintjes te onderhouden en de container schoon en opgeruimd te houden. In de metingen zien we dan ook dat de werking van containertuintjes in veel gevallen zekerder is wanneer deze in beheer zijn van een containeradoptant. Ook het type beplanting maakt uit: de werking van lagere sedumtuintjes is minder sterk dan de werking van tuintjes met hogere bloemen en planten.

Omwonenden zijn positief

Niet alleen de metingen laten een positief resultaat zien. Ook bewoners zijn erg te spreken over de containertuintjes. Ze merken een vermindering in bijgeplaatst afval en vinden dat de straat er schoner op is geworden. Ook lijkt de betrokkenheid van bewoners hoog: veel van hen zijn bereid om te helpen de tuintjes en omgeving schoon en opgeruimd te houden. De containertuintjes worden het beste beoordeeld in Centrum en het minst goed in Oost. Amsterdammers zouden graag zien dat de gemeente meer inzet op controles op zwerf- of verkeerd geplaatst afval. Daarnaast merken zij op dat de containers nog (te) vaak vol zitten. Verder denken dat bewoners dat mooiere bloemen of planten de containertuintjes kunnen verbeteren.