De spanningenindex is berekend op basis van het signaleringsinstrument dat O+S in samenwerking met het Verwey-Jonker Instituut en de Leerstoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universiteit ontwikkeld heeft (zie de rapportage ‘Samenleven met verschillen’).

Dit signaleringsinstrument bestaat uit acht stellingen, meet verschillende gradaties van ‘spanningen’ (cognitie, emotie, gedrag, zie figuur 2) en biedt inzicht in verschillende potentiële oorzaken voor spanningen (zie figuur 3).

Overlast van jongeren en verschillende opvattingen over het schoonhouden van de buurt blijken de belangrijkste redenen voor spanningen te zijn, hoewel dit verschilt per stadsdeel.In stadsdeel Zuidoost zeggen bewoners vooral dat verschillende opvattingen over het schoonhouden van de buurt voor spanningen zorgt. In de stadsdelen Nieuw-West, en Noord zijn zowel overlast van jongeren als verschillende opvattingen over het schoonhouden aanleidingen voor spanningen. In Centrum, West, Zuid en Oost speelt het schoonhouden van de buurt volgens bewoners een minder belangrijke rol dan overlast van jongeren.