Daarnaast zitten 7.205 Oekraïners en asielzoekers in de opvang en krijgen 3.499 personen langdurige opvang en zorg vanuit de Wmo (Wet maatschappelijke ondersteuning) waaronder Beschermd verblijf en Begeleid thuis vallen.

Naast deze gemeentelijke schattingen zijn in oktober de resultaten van de ETHOS-telling bekend gemaakt. ETHOS staat voor ‘European Typology of Homelessness and Housing Exclusion’. Met zowel de gemeentelijke schattingen als de ETHOS-telling krijgen we een steeds beter beeld van hoe groot het dakloosheidsprobleem in onze stad is.

O&S heeft onderzocht hoe het ervoor staat met een deel van de ambities uit de gemeentelijke Aanpak Dakloosheid. Die aanpak biedt ondersteuning aan inwoners die dak- of thuisloos zijn of dreigen te worden en aan inwoners die vanuit Beschermd wonen een vorm van opvang of ondersteuning nodig hebben.

Voor dit onderzoek zijn cijfers verzameld over de stand van zaken in 2023 en 2024. Daarnaast zijn interviews gehouden met professionals die te maken hebben met (dreigende) dakloosheid. Ook zijn de resultaten meegenomen van een kwalitatief onderzoek van bureau Meetellen onder personen die dak- of thuisloos zijn.

Toename hulpvragen

Bij de buurtteams, steunpunten voor bewoners, komen veel vragen over (dreigende) dakloosheid binnen. In de periode medio 2023 tot en met medio 2024 startten die teams bijna 1.800 trajecten rondom dat thema. De belangenbehartiger voor dak- en thuisloze mensen, Straatalliantie, ziet een sterke toename in het aantal hulpvragen. Vooral de vraag vanuit vrouwen en gezinnen die dak- of thuisloos zijn of dat dreigen te worden neemt toe.

Er waren in 2024 meer meldingen dan in 2023 van dreigende huisuitzettingen bij de buurtteams in het kader van crisisaanpak Eropaf. Via die aanpak bieden de teams ondersteuning bij uithuiszettingen. Doordat er nu een meldingsplicht is voor deurwaarders en er ook meldingen vanuit particuliere verhuurders komen, kunnen de buurtteams de aanpak effectief inzetten.

Ook andere maatregelen zoals de geregelde betaling voor mensen met een bijstandsuitkering en de aanpak Vroeg Eropaf bij betalingsachterstanden kunnen ernstige schulden en huisuitzettingen voorkomen. Er zijn dan ook nog maar weinig daadwerkelijke woningontruimingen: 35 in 2023.

Tijdelijke woon- en opvangplekken

Er is in 2024 een toename in het aantal tijdelijke woon- en opvangplekken voor economisch dakloze personen; van 425 in de eerste helft van 2023 naar 609 in de eerste helft van 2024. Wel is er nog een lange wachtlijst voor passantenhotels/-pensions, opvanglocaties voor tijdelijk zelfstandig wonen. Er zijn in 2024 meer economisch dakloze gezinnen bijgekomen: 301 versus 148 gezinnen in 2023. Ook worden de wachtlijst en wachttijd langer voor begeleiding bij het gezinnenteam van De Regenboog Groep.

Maar weinig mensen in de tijdelijke opvang stromen door naar een duurzame woonplek in Amsterdam. Wel is een groter aandeel dan in het jaar ervoor geholpen aan duurzame huisvesting in een andere gemeente. In de passantenhotels of -pensions duurt de doorstroom naar een woonplek gemiddeld 38 maanden. Dat is meer dan drie keer zo lang als de ambitie van maximaal 12 maanden. Bij Tijdelijk Wonen van De Regenboog Groep duurt het gemiddeld 13 maanden voordat mensen kunnen uitstromen. De gesproken professionals signaleren dat zij steeds meer vrouwen, jongvolwassenen en gezinnen zien die dakloos zijn. Ook zijn er zorgen over dakloosheid onder EU-burgers.

Lange wachtlijsten BVBT

Bij Beschermd verblijf en Begeleid thuis (BVBT) zijn er lange wachtlijsten met een lange wachtduur voor de instroom. Ook is de verblijfsduur lang. Daardoor is er geen snelle in- en uitstroom. Wel is in 2024 vergeleken met 2023 de wachttijd voor Beschermd verblijf korter. Maar er zijn ook meer wachtenden. Er staan minder mensen op de wachtlijsten voor Begeleid thuis, maar de wachtduur is toegenomen. Veel mensen krijgen wachtlijstbegeleiding (350 in september 2024), maar voor die begeleiding staan er nog meer mensen op de wachtlijst (504).

De gesproken professionals hebben daar zorgen over en ook over de lange wachtlijsten voor de keten, het gebrek aan (nood)opvang en problemen in de doorstroom. Zoals een van hen zegt: “Iemand is soms al lang klaar om weg te gaan uit de maatschappelijke opvang maar blijft daar jaren wonen omdat er geen woning beschikbaar is. Zo blijft onnodig een dure plek in de opvang bezet en kan iemand anders niet worden opgevangen.”