Pandjesbazen

Het eigendom van de ‘ramen’ is erg versnipperd. De 202 prostitutiepanden zijn in handen van 120 verschillende eigenaren. De meeste pandjesbazen bezitten één of enkele huizen naast elkaar. Er zijn 10 pandjesbazen die 10 of meer ramen bezitten, meestal in het wallengebied.

Ontwikkeling sinds 2000

In de nota ‘Prostitutiebeleid in Amsterdam’ 3) staat een lijst met bij de gemeente bekende prostitutiebedrijven. Deze lijst telt 178 adressen waar raamprostitutie plaatsvindt en 40 bordelen. Uit een vergelijking met de gegevens van oktober 2007 blijkt dat het aantal ‘ramen’ ongeveer gelijk is gebleven. Het aantal bordelen en seksclubs is echter bijna gehalveerd, het aantal werkruimten in is met 61 verminderd. Dit is geen uniek Amsterdams verschijnsel: bijna overal in Nederland is het aantal werkruimtes voor prostituees verminderd. Het aantal klanten loopt terug, zij hebben meer interesse in sauna’s, massagesalons en contacten via internet dan aan traditionele bordelen 4).

Prostituees

Volgens schattingen van de GGD Amsterdam (afdeling SOA) zijn er in Amsterdam dagelijks ruim 1.000 prostituees actief achter een raam of in een seksclub. Er is echter veel verloop. Geschat wordt dat er elk jaar rond de 8.000 prostituees in Amsterdam hebben gewerkt. Na de sluiting van de tippelzone in Westpoort (2003) is de straatprostitutie vrijwel verdwenen. Over vrouwen die in de escort en in de thuisprostitutie werken zijn geen gegevens. Uit het rapport Escort in Amsterdam 5) blijkt dat rond de 100 escortbedrijven in Amsterdam actief zijn. Het grootste deel is in de handen van een beperkt aantal mensen. Van de 81 heterobedrijven waren er 50 in handen van 15 eigenaren, in de homo-escort was de concentratie nog groter: van de 19 bedrijven waren er 14 van slechts 5 eigenaren. In 2007 zijn er nog steeds ongeveer 100 escortbedrijven actief. De gemeente Amsterdam overweegt om ook voor escortbedrijven een vergunningenstelsel in te voeren.

Opheffing bordeelverbod

Met de opheffing van het bordeelverbod (2000) beoogde de overheid een eind te maken aan misstanden in de seksbranche. Prostitutiebedrijven werden gelegaliseerd door het instellen van een gemeentelijk vergunningenstelsel. Prostituees hebben dit nauwelijks aangegrepen om zich bij de Kamer van Koophandel in te schrijven. In 2005 stonden er slechts 8 prostituees bij de Kamer van Koophandel ingeschreven. Na de uitbreiding van de Europese Unie (mei 2004) stijgt het aantal inschrijvingen omdat veel Oost-Europese prostituees zich inschrijven bij de Kamer. Begin 2007 staan er ruim 120 prostituees bij de Kamer ingeschreven, in juli 2007 waren dit er al 180. In veel gevallen schrijven meerdere vrouwen zich op één adres in. Tot voor kort kwamen ze voornamelijk uit Polen maar sinds de toetreding van Roemenië en Bulgarije tot de EU schrijven zich ook Roemeense en Bulgaarse prostituees in bij de KvK. In hoeverre deze vrouwen zich vrijwillig als prostituee vestigen is niet duidelijk. Er zijn verbanden met vrouwenhandel en activiteiten van Balkanbendes 6).

Misstanden

De opheffing van het bordeelverbod heeft geen einde gemaakt aan misstanden in de prostitutie. In haar artikel Slavenhandel op de Wallen 7) laat Ruth Jenkins zien dat er nog steeds veel mis is in de branche. De PvdA-raadsleden Karina Schaapman en Amma Asante schreven in 2005 in de nota ‘Prostitutie in Amsterdam’ dat drastischer maatregelen dan de opheffing van het bordeelverbod nodig waren. Naar aanleiding hiervan heeft de gemeente Amsterdam in 2006 besloten het prostitutiebeleid door te lichten. Het resultaat hiervan zal in het najaar van 2007 worden beschikbaar komen.

1. Stadsgoed is een BV van woningbouwvereniging het Oosten. 2) Een raam is één werkruimte voor een raamprostituee. Als er één toegangsdeur is en er 3 werkruimtes zijn er 3 ‘ramen’. 3) Gemeenteblad afdeling O, september 2000. 4) Altink, S. en Bokelman ,S., Rechten voor prostituees, Amsterdam 2006, hoofdstuk 2. 5) Eysink, Smeets en Deetman, Escort in Amsterdam, Amsterdam, 2000. 6) Ruth Jenkins geeft hiervan een beschrijving in haar boek Ik laat je nooit meer gaan. 7) Slavenhandel op de Wallen, NRC Handelsblad, 1 oktober 2005.