Direct naar inhoudDirect naar contactgegevens

Referendum associatieverdrag

Afgelopen woensdag hoorde Amsterdam bij de kleine minderheid van meest Noord-Nederlandse gemeenten (de universiteitssteden Leiden, Utrecht, Wageningen, Nijmegen en Groningen en welgestelde woongemeenten zoals Bloemendaal, Vught en Lochem) die in meerderheid voor het associatieverdrag met Oekraïne stemden.

Maar de verschillen binnen de stad zijn groot: in Noord stemde bijna tweederde tegen het verdrag, in Centrum bijna tweederde voor. De centrale delen van de stad stemden voor, Noord, Nieuw-West en Zuidoost tegen.

Uitslag referendum associatieverdrag Oekraïne in Amsterdam naar stadsdelen, 6 april 2016 

Uitslag referendum associatieverdrag Oekraïne in Amsterdam naar stadsdelen, 6 april 2016

Voor- en tegenstemmers associatieverdrag Oekraïne naar stadsdelen

Voor- en tegenstemmers associatieverdrag Oekraïne naar stadsdelen

De opkomst in Amsterdam lag ruim onder het landelijk gemiddelde. Dat heeft te maken met de samenstelling van het electoraat en is bij elke verkiezing zichtbaar. Amsterdam heeft veel kiesgerechtigden met een migratieachtergrond en die komen gemiddeld gesproken minder vaak op. Ook de uitslag is in belangrijke mate terug te voeren op de samenstelling van het electoraat: relatief veel jongere hoogopgeleide kiesgerechtigden die gemiddeld gesproken vaker voor hebben gestemd.

Naarmate de opkomst bij verkiezingen lager is, is er meer ruimte voor selectieve opkomst. Bepaalde gemotiveerde kiezersgroepen komen in zo’n geval vaker op dan andere en hebben naarmate de opkomst lager is meer invloed op de uitslag. In het geval van het laatste referendum wordt die relatie gecompliceerd door de (landelijke) opkomstdrempel van 30 procent.

In onderstaande figuur is voor vier verkiezingen (het referendum van 2005 over de Europese grondwet, de verkiezingen voor het Europees Parlement in 2014, het referendum over het associatieverdrag met Oekraïne en de verkiezingen voor de Tweede kamer in 2012) met elkaar vergeleken. Wat opvalt is dat de stadsdelen Noord, Nieuw-West en Zuidoost minder afwijken van het gemiddelde dan bij de verkiezingen voor de Tweede Kamer. Kennelijk waren zij dit keer (relatief) sterker gemotiveerd om op te komen. 

Opkomstverschillen tussen stadsdelen bij enkele referenda en verkiezingen (procentpunten)

Opkomstverschillen tussen stadsdelen bij enkele referenda en verkiezingen (procentpunten)