O+S heeft in opdracht van AT5 onderzoek gedaan naar de koffiegewoontes van Amsterdammers van 18 jaar en ouder. Hoeveel Amsterdammers drinken koffie op welk moment en hoe drinken zij hun koffie? Ook is er gekeken naar het aantal mensen dat koffie buiten de deur drinkt. Behalve bij de buren of familie kan dit ook gedaan worden in een café of koffiehuis. De laatste jaren is er daarnaast een ander fenomeen opgedoken: de speciale koffiecafés, waar men allerlei soorten koffie kan drinken of kan afhalen.

Ochtendritueel

In dit onderzoek zijn 409 mensen ondervraagd, 77 procent hiervan bevestigt wel eens koffie te drinken. Zes op de tien koffiedrinkers is vrouw. De meeste mensen die koffie drinken doen dit dagelijks (84 procent). Gemiddeld drinken de koffiedrinkers vier kopjes op een dag en vooral 's ochtends om een uur of tien wordt er veel koffie gedronken. 62 procent van de mensen die koffie drinken zegt dit ochtendritueel te hebben, gevolgd door het drinken van koffie 's avonds na het eten (37 procent). Natuurlijk zijn er ook mensen die geen favoriet tijdstip hebben voor hun kop koffie. Zij geven aan de hele dag door koffie te nuttigen (29 procent). Naast deze voorgelegde koffiemomenten geeft men vaak aan 's ochtends vroeg koffie te drinken net na het opstaan: "Bij het opstaan drink ik vijf koppen koffie om wakker te worden."

Het lekkerste kopje koffie wordt of 's ochtends of 's avonds gedronken en veel minder gedurende de dag. De belangrijkste eis die gesteld wordt op zo'n moment is de versheid van de koffie.

Gewoontes

Gewoontes die om de hoek komen kijken bij het drinken van koffie zijn voornamelijk het lezen van de krant, het eten van een koekje en het roken van een sigaret: "Heerlijk met een koekje erbij, maar na 1 gaat de trommel wel dicht." "Ik lees de bijbel erbij." "Ik neem er een glaasje cognac bij."

Cappuccino, espresso of zwart

Wanneer er wordt gekeken naar hoe de Amsterdammers hun koffie drinken, dan zien we dat de meeste mensen de koffie zwart drinken (28 procent) of met zowel suiker als met melk (24 procent). De afgelopen jaren is er een grote opkomst geweest van de cappuccino, de espresso en de koffie verkeerd. Hoewel er inderdaad cappuccino (6 procent), espresso (4 procent) en koffie verkeerd (7 procent) wordt gedronken, is de "Hollandse" koffie nog verreweg het meest populair.

Opmerkelijk hierbij is dat veel meer vrouwen dan mannen koffie met melk en koffie verkeerd drinken. Mannen hebben weer een grotere voorliefde voor de espresso (67 procent). Bij het zetten van koffie maakt de helft gebruik van een koffiezetapparaat (49 procent), gevolgd door het espresso apparaat (13 procent) en de Senseo Crema (11 procent).

Thuis, op werk of buiten de deur

Respondenten denken gemiddeld 2,24 euro te betalen voor een pak koffie, ter vergelijking: bij de Albert Heijn kost een pak Douwe Egberts koffie van 250 gram 1,45, het huismerk 1,29 en de Max Havelaar van 250 gram 2,09.

Het nuttigen van de koffie wordt door twee derde van de respondenten vaak thuis gedaan (65 procent) en door ongeveer een derde (31 procent) vaak op het werk. Slechts 12 procent geeft aan de koffie vooral buiten de deur te nuttigen.

Wanneer mensen een kop koffie buiten de deur drinken, waar doen ze dit dan? Iets meer dan de helft (58 procent) gaat wel eens bij de buren of bij familie een kop koffie drinken. Hierbij is geen duidelijk verschil in leeftijd te zien. Het is dus niet zo dat jonge mensen minder vaak een kop koffie drinken bij de buren of familie dan oude mensen. Ook is er geen verschil in opleidingsniveau te zien. Ongeveer de helft (52 procent) van de mensen gaat wel eens naar een café of een koffiehuis om daar een kop koffie te drinken. De mensen die dit niet doen geven als belangrijkste reden aan ergens andere koffie te drinken dan in een café en er geen behoefte of tijd voor te hebben. "In een café drink ik liever een biertje." "Thuis is de koffie het lekkerst, voor koffie hoef ik de deur niet uit." Opvallend hierbij is dat slechts 6 procent van de ondervraagden aangeven dat ze geen kop koffie in een café of koffiehuis drinken omdat ze dit te duur vinden.

In het algemeen (72 procent) gaan mensen samen met anderen koffie in een café drinken en de belangrijkste reden om koffie te drinken in een café is de gezelligheid (49 procent): "Gewoon er even gezellig tussen uit." Ook de goede en lekkere koffie en de aanwezigheid van kranten of tijdschriften zijn belangrijke redenen om een kop koffie in een café te nemen. Daarnaast wordt het maken van een sanitaire stop en het houden van een pauze enkele keren genoemd.

Jongere mensen (gemiddeld 45 jaar) bezoeken wat vaker een café voor een kop koffie dan oudere mensen (gemiddeld 53 jaar). Wanneer we kijken naar het opleidingsniveau dan zien we dat hoger opgeleide mensen vaker een kop koffie drinken in een café of een koffiehuis dan lager opgeleide mensen. Respondenten denken gemiddeld ongeveer 2 euro kwijt te zijn voor een kopje koffie in een café of koffiehuis.

koffiecafé

Er komen in Amsterdam steeds meer cafés en winkels die gespecialiseerd zijn in koffie. Hierbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan de Coffee Company. Mensen kunnen er koffie drinken of afhalen. Zes van de tien (60 procent) respondenten zegt het fenomeen te kennen.

Hier is duidelijk een verschil in leeftijd te zien: vooral jongere mensen (gemiddeld 43 jaar) geven aan zo'n koffiecafé te kennen. Wat oudere mensen (gemiddeld 58 jaar) geven vaker aan nog nooit van zo'n soort café gehoord te hebben. Ook zijn dit soort speciale koffiecafés meer bekend bij hoger opgeleide mensen, vooral bij HBO en universitair geschoolden.

Van de respondenten die aangeven zo'n speciaal koffiecafé te kennen, geeft 44 procent aan hier ook wel eens te komen. Zij denken ongeveer 2,35 euro voor een kop koffie betalen. Dit is in verhouding een stuk hoger dan de 2 euro die mensen aangeven te betalen in een "gewoon" café.

Meer jonge dan oude mensen bezoeken zo'n speciaal koffiecafé (respectievelijk gemiddeld 38 en 46 jaar). De gemiddelde leeftijd van de mensen die een speciaal koffiecafé bezoeken is echter lager dan die van de mensen die een "gewoon" café of koffiehuis bezoeken. Net als bij een "gewoon" café, wordt een speciaal koffiecafé vaker bezocht door hoger opgeleide mensen.

Verreweg het merendeel (74 procent) van de ondervraagden geeft aan hun koffie ook op te drinken in een koffiecafé en niet alleen af te halen. Twee derde (65 procent) van de respondenten geeft aan samen met anderen hun koffie te drinken in een koffiecafé. De belangrijkste redenen om koffie te drinken in een koffiecafé zijn net als bij een "gewoon" café de lekkere en goede koffie (41 procent) en de aanwezigheid van kranten en tijdschriften (24 procent). Hieruit blijkt dat de afhaalfunctie van zulke koffiecafés nog geen grote rol speelt, slechts een enkeling geeft dit aan: "Ik doe het onderweg naar mijn werk, makkelijk." Ook de omvang van het koffie-aanbod wordt slechts een paar keer genoemd.

De belangrijkste reden voor mensen om geen kop koffie in een speciaal koffiecafé te drinken is omdat zij aangeven ergens anders koffie te drinken (39 procent) en een speciaal koffiecafé ze niet zo gezellig lijkt. "Er zijn ook nooit zoveel zitplaatsen waar je gezellig kunt zitten." "Het ziet er zo fastfoodachtig uit." Ook hier geeft slecht 6 procent aan dit niet te doen omdat ze het te duur vinden. Er is samenhang te zien tussen het bezoeken van een "gewoon" café of koffiehuis en een speciaal koffiecafé. Mensen die een "gewoon" café of koffiehuis bezoeken, komen ook vaker bij een speciaal koffiecafé. Mensen die geen koffie drinken in een café of koffiehuis, komen ook minder snel bij een speciaal koffiecafé.

Conclusie

Uit dit onderzoek blijkt dat het grootste gedeelte van de volwassen Amsterdammers koffie drinkt en het merendeel dit vooral 's ochtends vroeg doet; of bij het opstaan of om een uur of tien. De Hollandse kop koffie is verreweg het meest populair. Ruim de helft van de ondervraagden drinkt wel eens een kop koffie bij de buren en familie of in een café of koffiehuis. Minder mensen brengen een bezoek aan een speciaal koffiecafé, zoals de Coffee Company. Het perceptieverschil van een kop koffie in een café of in een speciaal koffiecafé is vrij klein. Vooral jongere mensen en hoog opgeleiden brengen een bezoek aan een café of een speciaal koffiecafé voor een kop koffie en wie een bezoek aan de één brengt, komt ook vaak bij de ander.