Direct naar inhoudDirect naar contactgegevens

D66 veruit de grootste in Amsterdam

De volledige Amsterdamse uitslag van de Tweede Kamerverkiezingen 2021 is beschikbaar. D66 won bijna 4 procent en is met 22,8 procent veruit de grootste partij geworden, Volt en Bij1 haalden beide bijna zes procent. Groot verlies was er voor GroenLinks, dat zijn aanhang bijna zag halveren. De opkomst was met ruim 75 procent iets lager dan vier jaar geleden.

Traditioneel stemt Amsterdam anders dan het land als geheel. Dat komt doordat de groep kiesgerechtigden anders is samengesteld. Zo telt Amsterdam bijvoorbeeld meer jongeren, meer hogeropgeleiden, meer alleenstaanden en meer lage inkomens dan Nederland gemiddeld. Tegelijkertijd geldt dat de verschuivingen van verkiezing op verkiezing de landelijke verschuivingen wel in belangrijke mate weerspiegelen. Dat is ook dit keer het geval.

D66 is in Amsterdam veel groter dan landelijk en won in Amsterdam iets meer dan landelijk, de VVD is veel kleiner dan landelijk en verloor in Amsterdam licht, terwijl er landelijk juist enige winst was.

Uitslag Tweede Kamerverkiezingen 2021 voor Amsterdam (A) en Nederland (N)

Uitslag Tweede Kamerverkiezingen 2021 voor Amsterdam (A) en Nederland (N)

Opkomst in Amsterdam 76 procent

De winst van Volt en vooral Bij1 is in Amsterdam veel groter dan landelijk. De populistisch rechtse partijen, PVV, FVD en Ja21, zijn kleiner in Amsterdam, de PVV verloor meer en Ja21 en FVD wonnen minder dan landelijk. DENK handhaafde zijn positie; voor PvdA en SP was er licht verlies. De christelijke partijen in Amsterdam halen minder dan 5 procent in Amsterdam, het CDA verloor iets, de CU bleef stabiel.

In stedelijke gebieden zijn kiezersvoorkeuren anders dan elders in het land. Zo wordt in steden gemiddeld vaker op linkse partijen gestemd. Maar hoe stabiel is die trend door de tijd? Om die vraag te beantwoorden moet bepaald worden welke partijen links en niet-links zijn, en dat is niet altijd gemakkelijk. Onderstaande figuur laat zien dat het verschil tussen de landelijke en Amsterdamse score van D66 en de linkse partijen PvdA, GroenLinks en SP kleiner wordt terwijl in dezelfde periode het verschil aan de rechterkant toeneemt.

Uitslag Kamerverkiezingen Amsterdam als percentage van landelijke uitslag

D66 staat nu bovenaan gevolgd door de rode partijen: PvdA + GL + SP, dan VVD en daaronder de populisten.

De opkomst bij verkiezingen is in de eerste plaats afhankelijk van het soort verkiezingen. Verkiezingen voor de Tweede Kamer hebben veruit de hoogste opkomst. Dit keer lag de opkomst op ruim 75 procent, net als landelijk iets lager dan vier jaar geleden. De lagere opkomst kan te maken hebben met het ontbreken van een echt horse race, bijvoorbeeld over de vraag welke partij de grootste wordt. Ook kan Covid 19 kiezers ervan hebben weerhouden hun stem uit te brengen. Opiniepeilingen en de uitslag wijzen er echter op dat dit laatste effect heel bescheiden is geweest. Het enorme aanbod van partijen met sterk uiteenlopende standpunten kan een factor zijn geweest die, zeker voor specifieke groepen, juist opkomstbevorderend heeft gewerkt. Uit historische opkomstcijfers blijkt dat in Amsterdam de opkomst steevast lager ligt dan landelijk. Wel wordt het verschil door de tijd kleiner. Belangrijke reden daarvoor is dat het aandeel hogeropgeleiden snel is toegenomen in de stad. Ook het aanbod van partijen speelt een rol.

Opkomst

De opkomst bij de Tweede Kamerverkiezingen ligt in Amsterdam onder de opkomst in heel Nederland.

Binnen de stad varieert de opkomst bij verkiezingen sterk. Dit keer is echter nog moeilijker uit te maken hoe de opkomst op het niveau van wijken en stadsdelen is geweest. Kiezers waren niet ingedeeld naar stembureaus, er stond geen stembureau op de stempas, er waren veel briefstemmers en meer volmachten. Bovendien staat het iedereen vrij in een andere gemeente te stemmen of gebruik te maken van speciale stemlocaties zoals de stemstraat bij de RAI.

Doordat minder precies is vast te stellen hoe per stembureau is gestemd is ook minder makkelijk vast te stellen of verschillende buurten verschillend hebben gestemd. Dat er grote verschillen zijn is niettemin zeker. Zo is D66 de grootste in de meeste wijken, maar niet overal. In het zuidelijk deel van stadsdeel Zuid, in Driemond en Gein. DENK is het grootst in de wijken rond de Sloterplas, in de Waterlandpleinbuurt, Banne Buiksloot en de Indische Buurt Oost. Bij1 is de grootste in de Bijlmer en Holendrecht/Reigersbosch. In de tuindorpen Oostzaan en Buiksloot is dat de PVV.

Grootste partij bij verkiezingen Tweede Kamer van 2021

Grootste partij bij verkiezingen Tweede Kamer van 2021

Nota bene: vanwege een kleine correctie in de omrekening van uitslagen van stembureaus naar wijken is bovenstaand kaartje een dag na publicatie aangepast.

Bekijk veel meer uitslagen per wijk, per partij en van eerdere verkiezingen in het dashboard verkiezingen.