Daarom krijgen zij bijvoorbeeld zowel vanuit Jeugdzorg (opvoedingsproblematiek) en vanuit de Jeugd-GGZ (psychiatrische problematiek) zorg. Maar hoe vaak is er nu sprake van overlap in de zorg voor de jeugd? En welke type behandelingen komen dan vaak in combinatie voor? En is dit dan gelijktijdig of na elkaar? En hoe is de overlap op gezinsniveau met de zorg voor volwassenen?

In het onderzoek “Overlap in zorg voor de jeugd en speciaal onderwijs” wordt door middel van koppeling van cliëntenbestanden antwoord gegeven op deze vragen. Het onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de Stadsregio Amsterdam, Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling Amsterdam en zorgverzekeraar AGIS/Achmea.

De volgende zorgvormen zijn meegenomen in het onderzoek:

• Jeugdzorg;
• Jeugd-GGZ;
• Jeugd-(L)VB;
• Speciaal (basis)onderwijs.

Vanaf 1 januari 2015 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de uitvoering van de zorg voor de jeugd. Een van de doelen van deze decentralisatie is te komen tot een betere afstemming van de zorg bij kinderen. Om dit verder uit te kunnen werken, is inzicht in de overlap van verschillende vormen van zorg van belang.

Ruim veertig procent van de jeugdzorgcliënten ontvangt ook Jeugd-GGZ

Bijna 4 procent van de jongeren in de Stadsregio Amsterdam (de gemeenten Aalsmeer, Amstelveen, Amsterdam, Beemster, Diemen, Edam-Volendam, Haarlemmermeer, Landsmeer, Oostzaan, Ouder-Amstel, Purmerend, Uithoorn, Waterland, Wormerland, Zaanstad en Zeevang) is bekend bij Bureau Jeugdzorg en/of is in behandeling bij één van de vijf jeugdzorginstellingen binnen de Stadsregio. Dit zijn per jaar ruim 10.000 jongeren. Van hen ontvangt, over een periode van twee jaar, 43 procent daarnaast ook Jeugd-GGZ.

Overlap Jeugdzorg en J-GGZ, 2010-2011 (procenten)

In totaal ontvangt 6,6 procent van de jongeren in de Stadsregio 2e lijns Jeugd-GGZ, dit is geestelijke gezondheidszorg op basis van een psychiatrische diagnose. Er zijn meer jongeren in behandeling bij de Jeugd-GGZ  waardoor de overlap met jeugdzorg lager is. De overlap met jeugdzorg over een periode van twee jaar is vanuit de Jeugd-GGZ gezien 28 procent.

Kinderen met een (licht) verstandelijke beperking en/of leerproblemen krijgen bijna altijd een combinatie van zorg

Naast Jeugdzorg en J-GGZ is er naar twee specifieke doelgroepen binnen de zorg voor de jeugd gekeken: kinderen die naar het speciaal (basis)onderwijs gaan en kinderen met problematiek vanwege hun (licht) verstandelijke beperking. Deze analyse beperkt zich tot Amsterdam. Bij elkaar genomen gaat het om ongeveer 10 procent van alle jongeren in Amsterdam die met één of meerdere van deze vier zorgvormen te maken heeft.

In het speciaal onderwijs komt gestapelde problematiek veel voor. Iets minder dan drie procent (2,6 procent) van de jongeren gaat in Amsterdam naar het speciaal (basis)onderwijs. Van hen heeft ongeveer 80 procent ook andere vormen van zorg: 54 procent ontvangt Jeugd-GGZ en 30 procent Jeugdzorg.

Overlap vanuit het speciaal (basis)onderwijs (S(B)O) in Amsterdam, 2010-2011 (procenten)

Naar schatting heeft 2,7 procent van de jongeren een IQ lager dan 70, waarmee zij mogelijk in aanmerking komen voor zorg vanwege deze (licht) verstandelijke beperking. Kinderen die zorg krijgen vanwege een (licht) verstandelijke beperking hebben altijd ook te maken met andere zorgvormen. Voor dit onderzoek waren de gegevens beschikbaar van jongeren in Amsterdam die Zorg in Natura krijgen vanuit de AWBZ vanwege hun (licht) verstandelijke beperking. Dit zijn ongeveer 800 jongeren (0,5 procent van alle jongeren in Amsterdam). Bijna tweederde deel van hen volgt in Amsterdam speciaal (basis)onderwijs, 39 procent is bekend bij de Jeugd-GGZ en 17 procent is bekend bij Jeugdzorg.

Overlap vanuit de zorg voor (licht) verstandelijke beperkten ((L)VB) in Amsterdam, 2010-2011 (procenten)

Een derde deel van de gezinnen met Jeugdzorg, ontvangt ook volwassen-GGZ

Wanneer kinderen Jeugdzorg krijgen, is er vaak ook sprake van problematiek bij de ouders. Binnen de gezinnen waar Jeugdzorg wordt gegeven, is in 34 procent van de gevallen ook een ouder in behandeling bij de volwassen-GGZ. Wanneer er in het gezin zowel Jeugdzorg als J-GGZ wordt gegeven, neemt de kans toe dat ook ouders in behandeling zijn bij de GGZ, in deze gevallen is de overlap 54 procent.

Gezinnen met volwassen-GGZ binnen de gezinnen met Jeugdzorg, 2010-2011 (procenten)

In het rapport wordt verder ingegaan op de verschillende typen problematiek en  behandelingen. Welke behandelingen komen vaak in combinatie met andere zorgvormen voor en is er dan sprake van gelijktijdige of volgtijdelijke zorg?