Sinds 2017 wordt er per jaar minder afval geproduceerd in Amsterdam

De hoeveelheid in Amsterdam geproduceerd primair afval (stedelijk en bedrijfsafval) is afgenomen over de periode 2016 t/m 2019. In 2016 werd er 2.040 kiloton afval geproduceerd, in 2019 was dit 1.760 kiloton; een afname van 14 procent.

In Amsterdam wordt voornamelijk bouw- en sloopafval (1.160 kiloton (69 procent) in 2019) en stedelijk afval (390 kiloton (22 procent) in 2019) geproduceerd. De afname in de totale hoeveelheid afval die wordt geproduceerd kan niet worden toegeschreven aan een specifieke afvalsoort. Zowel de hoeveelheid bouw- en sloopafval en de hoeveelheid stedelijk afval is afgenomen tussen 2016 en 2019, respectievelijk een afname van 17 procent en 12 procent.

Verdere uitsplitsing van bouw- en sloopafval laat zien dat dit voornamelijk bestaat uit grond en stenen en dat de afname in bouw en sloopafval grotendeels komt door een afname in deze categorie. Opvallend is dat de hoeveelheid beton en mengsels van beton, stenen, tegels of keramische producten juist is toegenomen.

De samenstelling van stedelijk afval is lastig terug te brengen tot een specifiek materiaal, omdat het voor het grootste deel bestaat uit gemengd afval (restafval), namelijk 69 procent, en het overige afval gelijkmatig verdeeld is over de verschillende materialen die wel gescheiden worden. De hoeveelheid grofvuil is toegenomen tussen 2016 en 2019, net als de hoeveelheid veegvuil. Voor de andere categorieën is een afname geregistreerd of is het niveau gelijk gebleven tussen 2016 en 2019. Voor sommige grondstoffen geldt echter dat de verwerker de ontvangst niet hoeft te melden wanneer uitsluitend deze bepaalde grondstof wordt opgeslagen, overgeslagen of verwerkt (bijv. papier en karton). Hierdoor is de hoeveelheid die wordt geregistreerd voor deze specifieke grondstoffen waarschijnlijk een onderschatting.

Verder is een toename in de hoeveelheid grofvuil in lijn met een groeiende populatie, maar dit kan niet de volledige toename verklaren. Dat gemengd stedelijk afval afneemt, ondanks een groeiende bevolking, is opvallend en positief.

Het aandeel gerecycled afval neemt toe, met name voor stedelijk afval

De verwerking van afval kan grofweg in drie categorieën ingedeeld worden, in lijn met de R-ladder : recycling, recovery en verlies. Voor afval dat niet gerecycled kan worden wordt getracht om energie terug te winnen uit het afval (recovery), bijvoorbeeld door middel van verbranding. Wanneer dit niet mogelijk is wordt het afval gestort of verbrand (zonder terugwinning van energie). Dit geldt als verlies van grondstoffen. Het is dus cruciaal dat een zo groot mogelijk deel van het afval wordt gerecycled en zo min mogelijk afval wordt verbrand of gestort.

Omdat er in dit artikel uitsluitend naar primair afval wordt gekeken, is er een vierde categorie toegevoegd: overslag en opslag. Na over- en/of opslag van afval zal te allen tijde tenminste nog een verwerkingsstap volgen voordat de verwerking is voltooid. Stappen die later in de keten plaatsvinden zijn niet opgenomen in het artikel om dubbeltellingen te voorkomen. Wanneer er meer gegevens zijn over de totale keten van afvalverwerking kan er een inschatting worden gemaakt van hoe dit afval verder verwerkt wordt.

De hoeveelheid afval die wordt gerecycled schommelt sinds 2016 rond 900 kiloton. In 2019 werd er 945 kiloton afval gerecycled. In het licht van de dalende trend die de totale afvalproductie in heeft gezet sinds 2016 betekent dit dat het aandeel gerecycled afval geleidelijk toeneemt (van 43 procent in 2016 naar 54 procent in 2019). Dit is ook terug te zien in de afname van de hoeveelheid afval dat wordt verbrand en/of opgeslagen of overgeslagen. Het verlies van grondstoffen is in 2019 toegenomen ten opzichte van 2018 (van 127 kiloton naar 161 kiloton). Een groot deel van het afval wordt over- of opgeslagen voor verdere bewerking: 37 procent in 2016 (744 kiloton) en 32 procent in 2019 (564 kiloton).

Verdere uitsplitsing van Figuur 4 naar de meest voorkomende afvalsoorten is te zien dat de toename van de hoeveelheid gerecycled afval komt doordat er meer stedelijk afval wordt gerecycled. Dit afval werd in 2016 nog voornamelijk gebruikt voor energieterugwinning en in 2019 voornamelijk voor recycling.

In 2019 werd 59 procent (229 kiloton) van het stedelijk afval gerecycled, in 2016 slechts 14 procent (63 kiloton). Voor bouw- en sloopafval is de toename aanzienlijk kleiner, maar in 2019 is het aandeel recycling wel op hetzelfde niveau als bij stedelijk afval. In 2016 werd 55 procent (775 kiloton) bouw- en sloopafval gerecycled, in 2019 was dit 59 procent (681 kiloton). In de praktijk ligt dit percentage waarschijnlijk hoger omdat de grootste categorie voor twee derde meer dan één verwerkingsstap nodig heeft en dus waarschijnlijk later voor een groot deel wordt gerecycled. Ondanks dat stedelijk afval relatief vaker wordt gerecycled, is het meeste gerecyclede afval alsnog bouw- en sloopafval.

Amsterdam is over de afgelopen jaren minder afval gaan produceren en meer gaan recyclen

De hoeveelheid in Amsterdam geproduceerd primair afval is met 14 procent afgenomen over de periode 2016 t/m 2019: van 2.040 kiloton naar 1.760 kiloton. De gemeente beheert 22 procent van het afval in de vorm van stedelijk afval. Het overige afval bestaat voornamelijk uit bouw- en sloopafval (69 procent). De afname van de afvalproductie is gelijkmatig verdeeld over de verschillende afvalsoorten.

Een positieve ontwikkeling vanuit het perspectief van de circulaire economie is dat de hoeveelheid gerecycled afval, ondanks de afname in de afvalproductie, stabiel is gebleven. Het aandeel gerecycled afval is daarmee dus toegenomen (van 43 procent in 2016 naar 54 procent in 2019). Dit komt voornamelijk doordat stedelijk afval beter verwerkt wordt. Waar in 2016 het grootste deel van het afval nog werd gebruikt voor energiewinning, wordt in 2019 het grootste deel gebruikt voor recycling.