De afdeling Werk, Participatie en Inkomen (WPI) van de gemeente Amsterdam zet verschillende Medische Diagnose Instrumenten in. Zo wil de afdeling bijstandsgerechtigden met gezondheidsproblemen ondersteunen in hun traject naar werk, scholing of participatie. De instrumenten die zij inzetten zijn Sociaal Medisch Advies (SMA), Spoedaanvraag Medisch Advies (SPM) en Individueel Psychodiagnostisch Onderzoek (IPO). Deze instrumenten beoordelen de fysieke en mentale belastbaarheid van de Amsterdammers.

Klantbegeleiders helpen bijstandsgerechtigden bij hun re-integratie. Zij kunnen een van de diagnose-instrumenten inzetten als zij dat nodig vinden. Calder Werkt is de uitvoerder van de Medische Diagnose Instrumenten. Deze partij maakt een rapportage over de uitkomst van het diagnose-instrument en schrijft een advies. Dit advies sturen zij vervolgens weer naar de klantbegeleider.

Binnen de afdeling WPI verschilt het gebruik van de verschillende Medische Diagnose Instrumenten per team. Ook beoordelen klantbegeleiders de adviezen wisselend. O&S onderzocht met welk doel de Medische Diagnose Instrumenten worden ingezet, wat de meningen van klantbegeleiders zijn en wat de ervaringen van Amsterdamse deelnemers zijn over deze instrumenten.

Meningen klantbegeleiders

Uit de interviews met klantbegeleiders blijkt dat zij de Medische Diagnose Instrumenten vooral inzetten bij twijfels over de arbeidsmogelijkheden, als bevestiging van vermoedens of als objectief oordeel van een andere professional.

De meningen over de rapportages van de uitvoerder van de Medische Diagnose Instrumenten (Calder Werkt) zijn verdeeld. Sommige klantbegeleiders vinden de adviezen bruikbaar. Vooral wanneer een advies hun vermoeden bevestigt of hen helpt om het gesprek met de deelnemer aan te gaan. Anderen maken zich zorgen om de inhoud. Zij vinden bijvoorbeeld dat de rapportages een herhaling zijn van het verhaal van de deelnemer en missen een onderbouwing van de arts. Ook is het niet altijd even makkelijk om de adviezen om te zetten in concrete vervolgstappen. Slechts een beperkt aantal klantbegeleiders heeft ervaring met het gebruik van Spoedaanvraag Medisch Advies.

De meningen over de aanvraagprocedure voor een Medisch Diagnose Instrument zijn verdeeld. Het invullen van de formulieren wordt als redelijk makkelijk ervaren, maar de verdere stappen in het oude systeem ‘RAAK’ leiden tot gemengde reacties.

Meningen deelnemers

De meeste deelnemers zijn aangemeld voor het IPO- of SMA-onderzoek op initiatief van de klantbegeleider. Dit ging vaak in overleg. Toch voelde het voor enkelen aan als een verplichting. De meerderheid ziet het instrument als middel om de klantbegeleider inzicht te geven in welke werkzaamheden zij (niet) kunnen verrichten. Over het algemeen spreken deelnemers positief over de instrumenten en de professionals van Calder Werkt. De ervaringen met de uitkomsten ervan zijn echter gemengd.

Dit onderzoek onderstreept de waarde van Medische Diagnose Instrumenten voor de re-integratie van bijstandsgerechtigden, maar laat ook zien dat verbeteringen in de toepassing en opvolging ervan gewenst zijn.