Migratie en bevolkingsgroei

De MRA-bevolking groeit in aantal, van 2,3 miljoen in 2013 naar 2,5 miljoen in 2021. Elk van de vier groepen MRA-inwoners stijgt in aantal maar de recente immigrantengroep het sterkst. Het aantal inwoners dat in het buitenland geboren is en minder dan 10 jaar in Nederland woont is toegenomen van 160 duizend in 2013 naar 253 duizend in 2021. Deze groei is sterker (+58 procent) dan de totale bevolkingsgroei in de MRA over dezelfde periode van 2,3 in 2013 naar 2,5 miljoen in 2021 (+7 procent).

Dit heeft enig effect op de verdeling in de bevolkingssamenstelling. Het aandeel recente immigranten is toegenomen van 7 procent in 2013 naar 10 procent in 2021 in de totale bevolking. Het aandeel geboren MRA-inwoners nam tegelijkertijd af van 56 procent in 2013 naar 53 procent in 2021. Wel is de meerderheid van de inwoners nog altijd in de MRA (ruim de helft) of elders in Nederland (ca. een kwart) geboren.

Ongeveer de helft van de recente immigranten is 3 jaar of korter in Nederland. Recente immigranten komen voor een deel uit India, Syrië, Turkije, Suriname en Marokko. Maar voor een groot deel ook uit Europese landen zoals Polen, het Verenigd Koninkrijk, Italië, Duitsland, Frankrijk, Bulgarije en Spanje. Recente immigranten zijn relatief jong. De helft van de recente immigranten is tussen 18 en 35 jaar oud terwijl dat in de MRA ongeveer een kwart is. Ook zijn recente immigranten iets vaker alleenstaand dan de overige bevolking.

Migratie en huizenprijzen

Vaak worden bevindingen die voor een specifieke groep gelden gebruikt voor uitspraken over de hele populatie immigranten. Hiervan zijn meerdere voorbeelden te vinden. Eén van die voorbeelden is het bericht dat arbeidsmigranten met hun hoge inkomens de Amsterdamse huizenprijzen opstuwen (ING, 2019). Op basis van de onderstaande cijfers laten we zien dat dit soort beweringen niet representatief is voor alle immigranten. De recente immigranten bewonen juist iets vaker woningen met de laagste WOZ-waarden. Het zijn juist de binnenlandse migranten, inwoners van de MRA die buiten de MRA zijn geboren, die het vaakst de woningen met de hoogste WOZ-waarden bewonen.

Dat zijn vaak mensen met een hoog inkomen die graag in en rondom de stad willen wonen. Zoals de onderstaande figuur toont, is de inkomenspositie van binnenlandse migranten het sterkst van alle groepen MRA-inwoners. Van de binnenlandse migranten heeft 28 procent een inkomen van 60.000 of meer per jaar. Onder de niet-migranten is dat met 15 procent een stuk lager en onder de recente immigranten met 13 procent nog lager. Opvallend is dat onder recente immigranten 25 procent een heel laag inkomen heeft. Onder de binnenlandse migranten is dat met 19 procent het laagst.

Het algehele beeld geeft weer dat binnenlandse migranten de beste positie en mogelijkheden hebben om een woning (in het hogere segment) in de MRA te bemachtigen. Binnenlandse migranten kunnen al een hele tijd geleden naar de MRA zijn gekomen en reeds in het bezit zijn van een koopwoning. De combinatie van een hoog inkomen en bezit van een woning die verkocht kan worden zorgt voor een startkapitaal die de prijs van schaarse woningen makkelijk kan opdrijven.

Migratie en woonsituatie

Ongeveer 40 procent van de recente immigranten woont in particuliere huurwoningen, ten opzichte van maar 10 tot 20 procent van de andere MRA-inwoners. Dat wil niet zeggen dat recente immigranten de particuliere huurwoningmarkt overspoelen. De onderstaande figuur laat zien dat van alle MRA-inwoners die in een particuliere huurwoning wonen, 27 procent recente immigranten zijn. De andere twee grote groepen die in particuliere huurwoningen wonen zijn binnenlandse migranten (34 procent) en niet-migranten (31 procent). Als het gaat om corporatiewoningen, dan zien we dat van alle MRA-inwoners die in corporatiewoningen woont, maar 8 procent recente immigranten zijn. De in MRA geboren inwoners vormen de grootste groep die in de corporatiewoningen woont, namelijk 47 procent.

MRA-inwoners die in Nederland geboren zijn bewonen veel vaker (60 procent) een koopwoning dan recente immigranten (30 procent). Van alle woningen die door de eigenaar worden bewoond is de groep van in Nederland geboren MRA-inwoners het grootst, namelijk 82 procent. Maar 7 procent wordt bewoond door recente immigranten en 11 procent door migranten die tien jaar of langer in Nederland wonen.

Migratie en werk

Inzoomend op enkel de werkzame inwoners van de MRA zien we dat de recente immigranten met name werkzaam zijn in de sectoren informatie en communicatie (waaronder ICT), horeca en verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening (waaronder verhuur of lease van auto’s, consumentenartikelen en machines, maar ook uitzendbureaus, arbeidsbemiddeling, reisorganisaties, beveiliging en opsporingsdiensten, schoonmaakbedrijven en hoveniers). Daarnaast zien we deze groep ook terug in de sectoren advies, onderzoek en overige specialistische zakelijke diensten en financiële instellingen.

Behalve in de horeca en de sector verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening, vormen de binnenlandse migranten de grootste werkzame groep in de bovenstaande sectoren. In de horeca en verhuur van roerende goederen en overige zakelijke dienstverlening zijn de in de MRA geboren inwoners de grootste groep werkenden. De buitenlandse immigranten die 10 jaar of langer in Nederland wonen, werken ook relatief vaker in deze twee sectoren dan in overige sectoren.

Weinig recente immigranten werkzaam in de sectoren met grote tekorten

In veel sectoren is er een tekort aan personeel en naar verwachting zal dit nog twee decennia aanhouden. Dat komt door structurele arbeidstekorten die onder andere te maken hebben met de vergrijzing. De sectoren die structureel krapte zullen blijven ervaren zijn de zorg, het onderwijs, de techniek, ICT en sectoren en beroepen die nodig zijn voor de klimaat- en digitale transitie.

Opvallend is dat recente immigranten veel minder vaak aan het werk zijn in de quartaire sector (onderwijs, zorg en openbaar bestuur/overheid) dan de andere MRA-inwoners. Van alle werkenden in de sector onderwijs is maar 5 procent recent immigrant, binnen gezondheid en zorg is dat maar 2 procent en binnen openbaar bestuur en overheid maar 1 procent. Bij deze sectoren is het denkbaar dat de voertaal op de werkvloer Nederlands is. Dat kan een beperking vormen voor recente immigranten om (snel) aan de slag te gaan in die sectoren. Ook het aandeel eerste generatie immigranten die 10 jaar of langer in Nederland woont, is redelijk klein in het onderwijs en de zorg.

Ook in sectoren waarin de Nederlandse taal niet strikt noodzakelijk de belemmering zou moeten zijn, zien we een relatief klein aandeel recente immigranten aan het werk. Een voorbeeld daarvan is de technische sector die relevant is voor de energietransitie. In de sectoren waar winning, productie, distributie en handel van energie plaatsvindt, is het aandeel recente immigranten rond 10 procent. Ook in de andere grote technische sector, bouwnijverheid, is het aandeel recente immigranten gering (4 procent).

Recente immigranten hebben vaker lager betaalde banen dan de binnenlandse migranten

De inkomensverdeling van de werkende inwoners verschilt als we kijken naar de verschillende sectoren. In onderstaande figuur geven we de inkomens weer voor werkenden in een aantal veel voorkomende sectoren. Het grootste aandeel hoge inkomens zien we in de financiële sector. De werkenden in de horeca ofwel de sector logies-, maaltijd- en drankverstrekking hebben over het algemeen een relatief laag inkomen. Vergeleken met de binnenlandse migranten hebben de recente immigranten over het algemeen lagere inkomens. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de recente immigranten gemiddeld jonger zijn dan de binnenlandse migranten.

In de financiële sector verdient 27 procent van de recente immigranten meer dan 80.000 euro of meer per jaar. Bij de groep binnenlandse migranten is dit 46 procent. In de sector informatie en communicatie verdient 27 procent van de binnenlandse migranten tegenover 19 procent van de recente immigranten 80.000 euro of meer per jaar. In de sector advies en onderzoek is dit ook het geval. In de sector logies-, maaltijd- en drankverstrekking verdient 95 procent van de recente eerste generatie migranten niet meer dan 40.000 euro. Onder de binnenlandse migranten is dit aandeel met 75 procent een stuk lager. Ook in de industrie is het aandeel recente immigranten met een jaarloon tot 40.000 euro met 38 procent een stuk hoger dan onder de binnenlandse migranten, waarbij het aandeel met lager loon op 29 procent zit.