Vertrouwen in de politie heeft vele positieve effecten, waaronder bereidheid van burgers incidenten te melden en met de politie samen te werken.  

Als vertrouwen zo belangrijk is, wat kan de politie doen om dat vertrouwen te vergroten? Zou de politie meer moeten investeren in effectiviteit (waaronder misdaadbestrijding), in respectvolle bejegening van burgers (responsiviteit), of juist in grotere betrokkenheid bij de buurt?

De samenhang tussen de factoren in bovenstaand model zijn gezamenlijk onderzocht door de Leerstoel Veiligheid en Burgerschap van de Vrije Universiteit Amsterdam,  Onderzoek, Informatie en Statistiek van de gemeente Amsterdam en de politie Eenheid Amsterdam. Voor het onderzoek zijn  gegevens uit de Veiligheidsmonitor Amsterdam-Amstelland gebruikt, een monitor die jaarlijks onder ongeveer 12.000 bewoners uit de regio wordt afgenomen. 

Factoren die vertrouwen beïnvloeden

Ontevredenheid over contact met de politie leidt tot minder vertrouwen in de politie. Anders dan in eerder onderzoek is vastgesteld, zorgt tevredenheid over contact met de politie voor een toename in vertrouwen. Direct contact met burgers is dus belangrijk voor het vertrouwen in het politieapparaat. Burgers zijn het meest ontevreden over een contact met de politie als het gaat om handhaving, bijvoorbeeld bij het uitdelen van een boete. Het grootste verwijt is vaak dat de politie daarbij onverschillig was. Ook is een tamelijk groot deel van de respondenten ontevreden over het contact met de politie dat plaatsvindt in het kader van een aangifte of een melding (20 procent). De burger geeft aan dat dit komt omdat de politie niets deed, de politie geen afloopbericht gaf of dat het probleem niet werd opgelost. 

Twee andere belangrijke factoren die van invloed zijn op vertrouwen in de politie zijn de sociale cohesie en interetnische spanningen in de buurt. Deze elementen zijn - in tegenstelling tot bejegening van burgers - nauwelijks direct door de politie te beïnvloeden, maar bepalen wel de context waarbinnen de politie kan bouwen aan vertrouwen. 

Samenhang dimensies vertrouwen en totaliteit aan vertrouwen

Wanneer gekeken wordt naar de  drie dimensies van vertrouwen, laat het onderzoek zien dat een respectvolle bejegening van burgers (in dit onderzoek responsiviteit genoemd) de belangrijkste factor is in het algehele vertrouwen. Vooral ‘serieus genomen worden’ en ‘benaderbaar zijn’ springen eruit. Het beeld dat burgers hebben van effectiviteit speelt ook een aanmerkelijke rol bij het vertrouwen in de politie, al blijken ‘bescherming bieden’ en ‘misdaadbestrijding’ van minder belang dan ‘serieus genomen worden’. We kunnen dan ook concluderen dat de factor misdaadbestrijding niet zulk groot gewicht in de schaal legt als in eerder onderzoek wordt gesteld. Serieus genomen worden en benaderbaar zijn vormen de kern van vertrouwen in de politie.