Hoeveel groen is er in de stad?

Het landoppervlak van de publieke buitenruimte in Amsterdam bestaat voor 61 procent uit groen. Op 1 januari 2023 gaat dit om 8.240 hectare. We zien dat de meest groene gebieden aan de randen van de stad liggen.

Het publieke groen bestaat voor het grootste deel uit agrarisch groen (35 procent), zoals de weilanden in landelijk Noord. Een ander groot deel is natuurlijk groen (26 procent), zoals het Diemerbos.

Verder bestaat het publieke groen in de stad voor 23 procent uit buurtgroen, denk aan geveltuinen, perkjes en bermgroen. De overige zestien procent is recreatief groen en bestaat uit groengebieden om in te verblijven, zoals sport- of stadsparken.

Naast groen op de grond, zijn ook bomen een belangrijk onderdeel van het Amsterdamse groen. Ze vormen een leefomgeving voor dieren, bieden schaduw tijdens warme zomerdagen en zorgen voor een fijnere woonomgeving. De Amsterdamse publieke ruimte wordt voor vijftien procent bedekt door boomkronen. Een richtlijn die in veel gemeenten wordt gebruikt, geïntroduceerd door Cecil Konijnendijk, schrijft voor dat dertig procent van het stedelijke grondgebied bedekt zou moeten zijn met boomkronen. Van de 518 Amsterdamse buurten voldoen er momenteel 78 aan deze richtlijn. Dit zijn met name buurten aan de randen van de stad. Ook in de parkbuurten is de dekking relatief hoog.

Hoe ontwikkelt het groen zich?

De stad verdicht en de druk op de publieke ruimte en het groen neemt toe. Als we het groen in de publieke ruimte op 1 januari 2023 vergelijken met de stand van zaken in 2018, dan zien we een kleine afname. Kijken we naar de bronnen, dan zien we een afname van 160 hectare (-1,9 procent). De exacte afname van het groen hebben we nog niet in beeld, omdat de bronnen niet overal actueel zijn. Wat met name ontbreekt zijn de kleinere wijzigingen, zoals het veranderen van een parkeervak naar stadsgroen, het aanleggen van geveltuinen of het aanleggen van een klein stadsplantsoen – iets wat in Amsterdam nu veel gebeurt. Toch bieden deze cijfers een basis voor toekomstige jaren om trends in beeld te krijgen.

Binnen het groen wat we wel in kaart hebben zien we in de afgelopen vijf jaar een aantal verschuivingen: zo neemt het buurtgroen in de dichtbevolkte gebieden van de stad over het algemeen toe, waar dit aan de buitenranden veelal afneemt. Hier maakte met name agrarisch groen plaats voor nieuwbouw.

Hoe groen zijn Amsterdamse tuinen?

O&S heeft in deze monitor voor het eerst het groen in het oppervlak dat niet openbaar toegankelijk is in kaart gebracht. Dit is groen in tuinen bij woningen, bedrijven en gemeenschappelijke binnentuinen. De gemiddelde tuin in Amsterdam bestaat voor 39 procent uit groene grond. Binnen de ring zien we dat voornamelijk tuinen in gebieden van voor 1940 groener zijn. In stadsdeel Nieuw-West liggen relatief veel buurten met tuinen die minder groen zijn, zoals De Aker en Osdorp. Hetzelfde geldt voor IJburg, Zeeburgereiland, het Amstelkwartier, de Zuidas en delen van Zuidoost. Deze gebieden bestaan uit relatief veel nieuwbouw waarbij er minder tuinen groen zijn aangelegd.

Welke groengebieden zijn er in de stad?

Een ander perspectief waarmee naar het Amsterdamse groen gekeken kan worden is aan de hand van haar functies. Een groot deel van het groen in de publieke ruimte heeft een specifieke functie. Zo zijn er sportparken om in te sporten, stadsparken om in te recreëren en tuinparken om in te tuinieren. Kleine en grote aaneengesloten gebieden groen waarin je kunt verblijven noemen we ‘functionele groengebieden’. De functionele groengebieden die we onderscheiden zijn natuurparken, stadsparken, stadsplantsoenen, gedenkparken, sportparken, landschappen, tuinparken en groene verbindingen. In de Monitor Groen worden deze groengebieden beschreven aan de hand van allerlei kenmerken op het gebied van natuur, klimaatadaptatie, sociaal welzijn en gezondheid. In het artikel ‘de waarde van groen’ worden de resultaten hiervan uitgelicht en gevisualiseerd.

Hoe groot is de afstand naar parkachtig groen?

Hoe dichtbij groen is, beïnvloedt hoe vaak mensen er gebruik van maken. Een van de doelen beschreven in de Groenvisie is dat Amsterdammers vanaf hun woning binnen tien minuten wandelen in een openbare parkachtige omgeving moeten kunnen zijn. Hieronder verstaan we stadsparken, stadsplantsoenen en natuurparken van minimaal 1 hectare.

In tien minuten lopen is de gemiddeld afgelegde afstand circa 850 meter. Op 1 januari 2023 woonde negen op de tien Amsterdammers (86 procent) binnen tien minuten loopafstand van parkachtig groen. Inwoners van buurten in het Centrum moeten relatief ver lopen naar een groene bestemming. Het aanbod van stadsparken, stadsplantsoenen en natuurparken is er relatief klein. Ook geldt dit voor veel buurten in Waterland, Weesp en buurten rond Het Twiske in Noord. Deze gebieden kennen een ander aanbod van groen, namelijk vooral landschappen en natuurgebieden. In het Centrum is de ruimte schaars, wat betekent dat voor ieder type groengebied het aanbod klein is en daarmee de afstanden ernaartoe relatief groot. Hier voldoen relatief weinig woningen aan de ambitie om op tien minuten loopafstand van parkachtig groen te liggen.