Veiligheidsgevoel

Ouderen voelen zich veiliger dan jongere Amsterdammers. Van alle Amsterdammers geven vier op de tien aan zich weleens onveilig te voelen in het algemeen. Onder de 65-plussers is dit ruim drie op de tien. Ook in hun eigen buurt voelen ouderen zich minder vaak onveilig. Een op de vijf 65-plussers voelt zich in de buurt weleens onveilig, tegenover gemiddeld een kwart van alle Amsterdammers.

Vooral de oudste groep van 85 jaar en ouder heeft minder last van onveiligheidsgevoelens. Slechts 14 procent van hen voelt zich weleens onveilig in de eigen buurt. Vrouwen van 65 jaar en ouder voelen zich vaker onveilig in de eigen buurt dan mannen van die leeftijd.

In stadsdeel Zuidoost voelen ouderen zich het vaakst onveilig in de eigen buurt. 30 procent van hen voelt zich hier weleens onveilig. Dat is vergelijkbaar met het aandeel onder alle 15-plussers in dit stadsdeel. In Centrum voelen 65-plussers zich juist een stuk minder vaak onveilig in de eigen buurt dan de gemiddelde inwoner van het stadsdeel. 13 procent van de ouderen voelt zich weleens onveilig tegenover 22 procent van alle 15-plussers in Centrum.

Ouderen ervaren vaak minder overlast in de buurt dan jongere Amsterdammers. Zo ervaart een kleiner aandeel van de 65-plussers veel overlast van dronken mensen op straat, van verwarde personen en van jongeren. Dat komt mogelijk doordat ouderen zich minder op straat begeven en hierdoor minder in aanraking komen met deze vormen van overlast. Ouderen ervaren wel vaker overlast van voertuigen die te hard rijden in de buurt. 22 procent van de 65-plussers ervaart hier veel overlast van.

Slachtofferschap

Amsterdamse ouderen worden minder vaak slachtoffer van criminaliteit dan jongere inwoners. Dit geldt zowel voor High Impact Criminaliteit als voor High Volume Criminaliteit. Vormen van High Impact Criminaliteit hebben veel impact op het slachtoffer, zoals geweld. Ongeveer een kwart van alle Amsterdammers werd slachtoffer van één of meerdere vormen van High Impact Criminaliteit in 2023. Van de 65-plussers was dat 14 procent. Onder High Volume Criminaliteit vallen vormen van criminaliteit die veel voorkomen, zoals diefstallen. 16 procent van de 65-plussers werd hiervan slachtoffer in 2023, tegenover 26 procent van alle Amsterdammers. Uit eerder onderzoek is gebleken dat ouderen minder objectieve kans lopen op slachtofferschap doordat ouderen zich minder vaak in omgevingen bevinden waar criminaliteit voorkomt. Bij online criminaliteit zijn de verschillen minder groot: 17 procent van alle Amsterdammers werd slachtoffer van een of meerdere vormen van online criminaliteit en 14 procent van de 65-plussers.

Van bepaalde vormen van online criminaliteit worden Amsterdamse ouderen iets vaker slachtoffer. Zo trappen 65-plussers vaker in phishing dan Amsterdammers jonger dan 35 jaar. Daarnaast worden apparaten van ouderen ook vaker gehackt. 65-plussers geven minder vaak dan gemiddeld in Amsterdam aan een sterk wachtwoord te hebben, een wachtwoord regelmatig te veranderen of een wachtwoordmanager te gebruiken.

Van andere vormen van online criminaliteit worden ouderen minder vaak slachtoffer dan gemiddeld onder alle Amsterdammers. Dit komt deels doordat ouderen minder vaak online zijn dan jongeren. Hoe meer uur iemand online is, hoe meer kans diegene heeft op online slachtofferschap.

Ouderen zijn niet banger om slachtoffer te worden van criminaliteit in de buurt. Ouderen schatten het risico dat zij slachtoffer worden zelfs lager in dan gemiddeld in Amsterdam. De enige vorm waar ze hun risico hoger inschatten is voor slachtofferschap van online oplichting. 19 procent schat de kans (heel) groot tegenover 16 procent gemiddeld.

Hoewel 65-plussers zich dus relatief veilig voelen en minder vaak slachtoffer worden, doen zij wel vaker de deur ’s avonds niet open. Daarnaast treffen 65-plussers in Amsterdam vaker preventiemaatregelen dan jongere inwoners. Ze laten vaker waardevolle spullen thuis en zetten hun fiets vaker in een bewaakte fietsenstalling. Ook laten zij vaker het licht aan wanneer er niemand thuis is.

Meer ouderen, meer oudere verdachten?

Het aantal 65-plussers dat verdachte is van een misdrijf neemt zowel landelijk als in Amsterdam de afgelopen tien jaar af. In Amsterdam daalde dit aantal met 31 procent. Landelijk was dat 39 procent. De afname van het aantal verdachten van 65 jaar en ouder in Amsterdam is wel minder sterk gedaald dan het totaal aantal verdachten in de stad. Dat aantal nam af met 38 procent. Het aandeel 65-plussers van alle verdachten blijft stabiel rond de 3,5 procent.

Ouderen hebben minder mogelijkheden, motivatie en doelwitten om bepaalde vormen van criminaliteit te plegen dan jongeren. Dit komt mogelijk doordat ouderen fysiek minder sterk zijn. Ook zijn zij minder in omgevingen waar er mogelijkheden voor criminaliteit zijn. Maar de mogelijkheden voor ouderen nemen wel toe. Dat komt door verbeterde zorg waardoor mensen langer gezond blijven. Ook blijven ouderen hierdoor langer werken. Daarnaast zijn de communicatiemogelijkheden verbeterd waardoor informele sociale contacten toenemen. Zo nemen de mogelijkheden voor ouderen toe om fraude te plegen of wit te wassen, bijvoorbeeld binnen organisaties waar zij langer werkzaam zijn.

In Amsterdam werden in 2023 65-plussers het vaakst verdacht van een vermogensmisdrijf, zoals diefstal, inbraak, verduistering, bedrog of afpersing. Deze vorm van criminaliteit is de afgelopen tien jaar de meest gepleegde vorm onder 65-plussers. Waar de aandelen voor de andere delicten de afgelopen tien jaren afnamen of stabiel bleven, neemt het aandeel vermogensmisdrijven gepleegd door 65-plussers juist toe.