Direct naar inhoudDirect naar contactgegevens

Prognoses maken

Onderzoek en Statistiek maakt regelmatig prognoses. Wat is een prognose? En hoe maak je prognoses?

Een prognose is een uitspraak over de toekomst op basis van wat we nu weten.

Een prognose maak je in grofweg 3 stappen:
• Cijfers verzamelen over je onderwerp
• Factoren vinden die groei of afname veroorzaken
• Bedenken hoe die factoren in de toekomst de cijfers gaan beïnvloeden

  • Cijfers verzamelen
    O&S verzamelt al lang cijfers over Amsterdammers. Ook over onderwerpen waarbij je iets aan prognoses hebt:
    over bevolkingsaantallen,
    over bezoekers en toeristen en
    over leerlingenaantallen.

  • Factoren vinden
    De factoren die zorgen voor groei of afname zijn vaak heel logisch. Zo worden bevolkingsaantallen bepaald door geboortes, sterfte, migratie en beschikbare woonruimte. Het aantal bezoekers hangt af van de wereldeconomie en reismogelijkheden. Leerlingenaantallen hangen samen met geboortes en beschikbare woonruimte.

  • Factoren in de toekomst
    Door te kijken naar de trends van de afgelopen jaren en deze ontwikkelingen door te trekken naar de toekomst kun je aannames doen. Bedenk daarbij welke invloed recente en toekomstige gebeurtenissen kunnen hebben.

Een voorbeeld: Hoeveel nieuwe leerlingen kunnen de middelbare scholen verwachten? Als je alleen de trend zou volgen, dan kom je voor 2035 op 25% meer leerlingen in het VO. Dat is niet realistisch. Op basis van de inwoneraantallen kan je hier iets zinnigs over zeggen. Er wordt hierbij gekeken naar Amsterdamse kinderen van 12 tot 18 jaar. Het toekomstige leerlingenaantal is te voorspellen met de bevolkingsprognose van Amsterdam: geboortes, sterfte, migratie en verhuizingen.

Hoeveel jonge inwoners heeft Amsterdam straks? Hoeveel verhuizen er daarvan nog naar elders, en hoeveel komen er waarschijnlijk nog weer bij? En ook niet onbelangrijk: Komen er nog nieuwe scholen bij? Gaan er zaken veranderen in het beleid?

Wanneer je die cijfers los bekijkt, kan je voor elke bepalende factor een voorspelling maken. Voor elke school worden de cijfers apart beoordeeld en eventueel bijgesteld. Is de school nieuw? Daalt het aantal kinderen in de omgeving? Doet de school het goed?

En als je die losse aannames weer samen neemt, krijg je een prognose.

Wat is een prognose? En hoe maak je prognoses?

Welke prognoses maakt O&S?

  • bevolkingsprognose
  • leerlingenaantallen voor scholen
  • bezoekersaantallen

Hoe maak je een prognose in 3 stappen?

  1. Je zet alle verzamelde cijfers die je over je onderwerp hebt op een rij.
  2. Je splitst deze factoren, bijvoorbeeld: geboortes, sterfte, verhuizingen.
  3. Voor elke factor kijk je naar de toekomst en doe je een onderbouwde aanname.

Bijvoorbeeld:
• de levensverwachting blijft stijgen,
• iets minder sterfte dan de afgelopen twee jaar en
• meer verhuizingen naar de stad.
En je telt deze verschillende cijfers weer bij elkaar op, dit is je prognose: het inwoneraantal gaat groeien.

Hoe zeker zijn de prognoses?

Elke prognose is per definitie onzeker. Maar met die onzekerheid zijn de cijfers nog niet waardeloos of fout. Onzekerheid is bovendien iets waar we in het dagelijks leven ook prima mee kunnen leven. Je weet nooit zeker of de zon blijft schijnen of dat het zal gaan regenen. Maar net als bij weersvoorspellingen proberen we op basis van de feiten die we hebben zo betrouwbaar mogelijke uitspraken over de toekomst te doen.

Natuurlijk bevatten de statistieken die je kunt gebruiken voor een prognose vrijwel altijd onnauwkeurigheden. En heb je misschien ook niet altijd zicht op alle factoren die een rol spelen. En ook bij het maken van aannames zul je er soms wat naast zitten. Toch is een prognose met onzekerheden vaak beter dan helemaal geen prognose.

Soms wordt aan prognoses een onzekerheidsfactor meegegeven. Deze wordt bijvoorbeeld bepaald op basis van de standaardfout van de steekproef.

De foutmarge van een prognose is eigenlijk pas te bepalen wanneer de werkelijke cijfers bekend zijn.

Waarom komen prognoses niet uit?

Soms loopt alles anders. Onvoorziene situaties kunnen alles op zijn kop zetten. Zo heeft COVID-19 de meeste prognoses niet doen uitkomen. En hoewel we weten dat zulke uitzonderlijke situaties kunnen voorkomen, houden we er geen rekening mee bij het maken van prognoses. Bij prognoses gaan we juist uit van de meest waarschijnlijke toekomst.