Hoe gezond zijn Amsterdammers?

De gemiddelde levensverwachting van de inwoners van Amsterdam is lager dan die in Nederland. In de periode tussen 2018 en 2021 was de levensverwachting van Amsterdammers bij geboorte gemiddeld 81,0 jaar. Dat gemiddelde ligt in Nederland op 81,6 jaar volgens het CBS. Net zoals bij de Nederlandse bevolking ligt de levensverwachting voor Amsterdamse vrouwen hoger dan voor mannen. Maar dat verschil neemt wel af.

Zeven op de tien inwoners van 18 jaar en ouder ervaren een goede gezondheid. In de afgelopen jaren is dat aandeel iets kleiner geworden. Bepaalde groepen Amsterdammers ervaren minder vaak een goede gezondheid dan andere groepen. Inwoners met een lagere sociaaleconomische status en inwoners met een migratieachtergrond vinden hun gezondheid minder vaak goed.

Een derde van de volwassen Amsterdammers heeft een langdurige ziekte, aandoening of handicap. Dat aandeel neemt toe met de leeftijd. Daarnaast zijn ook hier de verschillen tussen de sociaaleconomische groepen groot. Zo heeft ongeveer de helft van de mensen met maximaal een vmbo-1-opleiding last van een dergelijke aandoening. Dat is onder de inwoners met een hbo-/wo-opleiding een kwart.

Hoe gezond leven Amsterdammers?

Hoe gezond Amsterdammers zijn, hangt samen met hun leefstijl. Volgens de Gezondheidsmonitor van de GGD hebben vier op de tien volwassen Amsterdammers overgewicht en heeft 12 procent obesitas. Daarnaast voldoet iets meer dan de helft van de volwassen Amsterdammers aan de beweegrichtlijn. Voor beide factoren speelt het opleidingsniveau mee. Inwoners met maximaal een mbo-1-opleiding hebben vaker overgewicht en bewegen minder vaak voldoende.

Er zijn grote verschillen tussen de gebieden in de stad. Over het algemeen hebben inwoners van gebieden in Noord, Nieuw-West en Zuidoost vaker overgewicht en voldoen zij minder vaak aan de beweegrichtlijn. Aan de andere kant is er in het centrum en De Pijp meer sprake van overmatig alcoholgebruik.

Hoe gezond het voedingspatroon van Amsterdammers is, hangt vooral af van hun financiële middelen. Inwoners met een laag inkomen eten vaker ongezond. Een derde van de Amsterdammers met een laag inkomen heeft soms niet genoeg geld om een gezonde maaltijd te eten. Van de groep die soms niet genoeg geld heeft voor een gezonde maaltijd slaat 40 procent weleens een maaltijd over of eet minder.

Hoe staat het ervoor met de mentale gezondheid van Amsterdammers?

De mentale gezondheid van Amsterdammers is de laatste jaren verslechterd. In 2022 had volgens de GGD 16 procent van de volwassen inwoners een hoog risico op een angststoornis of depressie. In 2020 was dat nog 9 procent. Uit onderzoek van O&S blijkt dat de helft van de volwassen inwoners zich in 2022 soms of voortdurend neerslachtig of somber voelde. Het aandeel inwoners dat zich energiek of kalm of rustig voelde, nam in 2022 af ten opzichte van de jaren ervoor.

Bepaalde groepen Amsterdammers ervaren vaker een slechte mentale gezondheid dan andere. Inwoners met een lagere sociaaleconomische status voelen zich vaker neerslachtig of somber en minder vaak energiek en kalm of rustig. Daarnaast hebben inwoners met een Turkse of Surinaamse achtergrond relatief vaak last van sombere gevoelens. Vrouwen tussen de 18 en 24 jaar voelen zich bijna twee keer zoveel vaak neerslachtig voelen als mannen van die leeftijd.

Amsterdammers zijn ook steeds vaker eenzaam. In 2020 voelde 15 procent van de volwassen inwoners zich (zeer) sterk eenzaam volgens de GGD. Dat was in 2022 toegenomen tot 23 procent. Dit is een stuk meer dan gemiddeld in Nederland. Ook voor eenzaamheid geldt dat dit vaker voorkomt onder Amsterdammers die maximaal een mbo-1-opleiding hebben gehad of die een migratieachtergrond hebben.

Hoe gunstig is de leefsituatie van Amsterdammers?

De Leefsituatie-index geeft in één samenvattend getal aan wat de gemiddelde kwaliteit van leven is. De index is een objectieve maat voor het niveau van welvaart en welzijn van de bevolking. Het bevat informatie over acht verschillende belangrijke levensdomeinen en vergelijkt die met het indexjaar 2004. Tot 2018 steeg dit indexcijfer in Amsterdam tot 105. Sinds 2020 is dit teruggezakt naar 102. In 2022 bleef de index op dit niveau.

Wel zijn er grote verschillen tussen groepen Amsterdammers in de kwaliteit van leven. Inwoners die betaald werken hebben, hebben een hogere Leefsituatie-index dan andere inwoners. Arbeidsongeschikten en langdurig zieken scoren het slechtst. Zelfstandigen hebben van alle groepen de hoogst score met een indexcijfer van 110. Daarnaast geldt dat hoe meer jaren opleiding iemand heeft gevolgd, hoe gunstiger diens leefsituatie is. De hoogte van het inkomen speelt ook sterk mee.

De leefsituatie is minder gunstig in gebieden waar veel mensen wonen die over weinig hulpbronnen beschikken en een lage sociaaleconomische status hebben. De inwoners van de stadsdelen buiten de ring hebben samen gemiddeld een indexcijfer van 99. Aan de andere kant hebben de inwoners van Centrum en Zuid al jaren gemiddeld een hoge score. In Weesp is de Leefsituatie-index gemiddeld het hoogst van de gemeente Amsterdam, namelijk 107.

Hoe tevreden en gelukkig zijn Amsterdammers en hoeveel vertrouwen hebben zij in de toekomst?

Inwoners geven gemiddeld een 7,2 als rapportcijfer voor het leven dat ze leiden. Dit rapportcijfer is over de jaren vrij stabiel. Amsterdammers zijn minder vaak tevreden over hun eigen leven dan landelijk gezien. Volgens het CBS zijn de inwoners van de gemeente Amsterdam, op Rotterdam en Groningen na, het minst vaak tevreden van alle Nederlandse gemeenten.

In 2022 zag twee derde van de volwassen inwoners zichzelf als een (erg) gelukkig mens. Ongeveer een op de tien voelde zich niet zo gelukkig of ongelukkig. Het overige deel neemt een middenpositie in en voelt zich ‘niet gelukkig, niet ongelukkig’. Sinds 2010 ervaren steeds minder Amsterdammers geluk. Net zoals de Leefsituatie-index hangt het ervaren geluk samen met de sociaaleconomische status.

Bepaalde groepen Amsterdammers voelen zich minder gelukkig dan andere groepen. Jongvolwassenen van 18 tot en met 24 jaar voelen zich minder vaak (erg) gelukkig dan in eerdere jaren en ook minder vaak dan 25- tot en met 34-jarigen. Verder voelen vrouwen zich iets minder vaak gelukkig dan mannen en ook beduidend minder vaak dan in 2020.

Zes op de tien volwassen inwoners van Amsterdam hebben (veel) vertrouwen in de toekomst. Daarmee is het vertrouwen lager dan in de jaren ervoor. Vooral onder vrouwen en 25- t/m 34-jarigen daalt het vertrouwen sterk. In 2020 had 73 procent van de vrouwen vertrouwen in de toekomst. In 2022 was dat nog maar 60 procent. Onder 25- t/m 34-jarigen daalde het aandeel van 83 naar 70 procent in dezelfde periode.