Hoeveel criminaliteit is er in Amsterdam?

In 2024 werden in Amsterdam 82.121 misdrijven geregistreerd door de politie. In dat jaar werd 0,7 procent van alle Amsterdammers van 25 jaar en ouder verdacht van een misdrijf gepleegd in de gemeente Amsterdam. Van de 12- tot 24-jarigen in Amsterdam wordt 2,0 procent verdacht. Dat aandeel is in de afgelopen jaren flink afgenomen.

Onderzoek en Statistiek meet een groot aantal aspecten van de veiligheid. We vergelijken Amsterdam met andere gemeenten in de veiligheidsregio Amsterdam-Amstelland. Ook brengen we de verschillen binnen de stad in kaart. Daarvoor gebruiken we indexen. Indexcijfers maken het mogelijk om bijvoorbeeld de criminaliteit op verschillende plekken relatief met elkaar te vergelijken. En ook is het zo mogelijk om de criminaliteit in een gebied op verschillende momenten te vergelijken.

In Amsterdam is er relatief veel criminaliteit vergeleken met de andere gemeentes in de regio. Aan de hand van politiedata berekenen we de criminaliteitsindex. Binnen Amsterdam is de criminaliteitsindex hoog in stadsdeel Centrum en een aantal wijken daar vlak omheen. Daarnaast registreert de politie veel criminaliteit in een aantal wijken in Zuidoost. Maar ook daarbuiten zijn er wijken met een hoog indexcijfer. Er is juist weinig criminaliteit in Weesp.

In de veiligheidsregio nam de criminaliteitsindex in 2024 af ten opzichte van 2023. Absoluut gezien nam het aantal misdrijven in de regio wel toe. Dat het indexcijfer omlaag ging, komt doordat dit een relatief getal is. Ook in Amsterdam nam de criminaliteitsindex af. Op wijkniveau waren er soms grote veranderingen in de criminaliteit. Zo nam de criminaliteitsindex in Weesperzijde toe van 142 naar 217. Er waren bijvoorbeeld meer fietsendiefstallen, vernielingen en vermogensdelicten. In Grachtengordel-Zuid ging de index juist van 284 naar 216.

Welke soorten criminaliteit komen voor in Amsterdam?

We maken onderscheid tussen High Impact Criminaliteit (HIC) en High Volume Criminaliteit (HVC). HIC omvat vormen van criminaliteit die veel impact hebben op het slachtoffer, zoals mishandeling. Bij HVC gaat het om criminaliteit die veel voorkomt, zoals diefstal. Tussen 2023 en 2024 nam in Amsterdam de HIC af en de HVC toe. In Museumkwartier nam de HVC flink toe. Er was vooral een toename van zakkenrollerij. De gehele criminaliteitsindex bleef in Museumkwartier gelijk doordat de HIC sterk afnam.

In het afgelopen decennium is er verandering in welke soorten criminaliteit veel voorkomen. Zo nam het aantal woninginbraken in tien jaar tijd met 73 procent af. Ook andere vormen van HIC komen minder vaak voor. Het aantal straatroofdelicten nam bijvoorbeeld tussen 2013 en 2023 af van 2.114 naar 770. Aan de andere kant is de HVC de afgelopen tien jaar toegenomen in de stad.

In 2023 registreerde de politie 678 zedendelicten in de stad. Bijna een op de vijf Amsterdammers werd ooit ongewenst aangeraakt of vastgepakt met seksuele bedoelingen. 3 procent van de inwoners maakte dit mee in 2023. Fysieke seksuele grensoverschrijding komt vooral voor in uitgaansgebieden en op straat. Slechts een op de tien slachtoffers meldt het voorval bij de politie.

Hoe veilig voelen Amsterdammers zich?

De veiligheidsbeleving in Amsterdam is de afgelopen jaren redelijk stabiel. De onveiligheidsbelevingsindex baseren we op cijfers uit de Veiligheidsmonitor. De index bestaat uit drie componenten. Ten eerste kijken we in welke mate inwoners zich onveilig voelen. Daarnaast nemen we mee hoe groot mensen de kans schatten dat zij zelf slachtoffer worden van criminaliteit. Ten slotte kijken we in hoeverre zij bepaalde plekken of situaties vermijden. De veiligheidsbeleving hangt niet altijd samen met of er ergens veel criminaliteit of overlast is.

Op sommige plekken in de stad is de onveiligheidsbelevingsindex een stuk hoger dan op andere plekken. In veel wijken in Nieuw-West, Zuidoost en Noord voelen mensen zich onveiliger dan op andere plekken in Amsterdam. Dat geldt ook voor enkele wijken in Centrum, Oost en West. In Weesp en Zuid is de index juist laag en voelen inwoners zich dus veiliger dan op andere plekken in de stad.

Zowel in de regio als in Amsterdam steeg de onveiligheidsbelevingsindex licht in het afgelopen jaar, in Slotermeer-Noordoost het sterkst. Ook in Nellestein nam de index flink toe. In deze wijken vermijden bewoners vaker activiteiten ’s avonds buiten de deur. In Slotervaart-Noord en Thamerdal en Centrum nam de onveiligheidsbelevingsindex juist sterk af.

Hoe vaak zijn Amsterdammers slachtoffer?

Amsterdammers worden over het algemeen vaker slachtoffer van criminaliteit dan inwoners van andere gemeenten in Amsterdam-Amstelland. De gerapporteerde slachtofferschapsindex geeft aan hoe vaak inwoners zelf zeggen slachtoffer te zijn geworden van een delict. De gegevens hierover halen we uit de Veiligheidsmonitor. Wijken waarin de slachtofferschapsindex het hoogst is, zijn Burgwallen-Oude Zijde, Nieuwmarkt / Lastage, Slotermeer-Noordoost, Grachtengordel-Zuid en Nellestein.

Tussen 2023 en 2024 nam de gerapporteerde slachtofferschapsindex in de regio toe. Dat geldt ook voor Amsterdam. Zowel slachtofferschap van HIC en HVC als van digitale criminaliteit nam toe. In Nieuw-West steeg de index het meest. In Slotermeer-Noordoost waren er bijvoorbeeld meer slachtoffers van autodiefstallen. Ook werden inwoners daar vaker slachtoffer van online criminaliteit. In Burgwallen-Nieuwe Zijde nam de ervaren slachtofferschap het meeste af.

17 procent van de Amsterdammers geeft aan in 2023 slachtoffer te zijn geworden van online criminaliteit. Aankoopfraude en hacken komen het vaakst voor: 7 procent van de Amsterdammers werd slachtoffer van aankoopfraude en 5 procent van hacken van een account. Van de slachtoffers van online criminaliteit maakte 39 procent een melding bij één of meerdere instanties. 17 procent deed aangifte bij de politie.

Hoeveel overlast ervaren Amsterdammers?

Mensen kunnen last hebben van andere personen en van verloedering. Bij verloedering kun je bijvoorbeeld denken aan rommel op straat en stank. Inwoners van de gemeente Amsterdam ervaren over het algemeen meer overlast dan de inwoners van andere gemeenten in de regio. De meeste overlast is er vooral in en rondom stadsdeel Centrum. De overlastindex is het hoogst in de wijken Burgwallen-Nieuwe Zijde en Burgwallen-Oude Zijde. Deze index baseren we op gegevens uit de Veiligheidsmonitor, van meldingssysteem SIG en van de politie.

In het afgelopen jaar is de overlastindex in Burgwallen-Nieuwe Zijde sterk toegenomen. Dat komt doordat er vooral meer personenoverlast is. Ook in Erasmuspark en de Dapperbuurt nam de overlastindex flink toe. Er waren in beide wijken meer meldingen van jeugdoverlast. In de Bellamybuurt nam de overlastindex toe door een toename van overlast van dronken mensen en geluidsoverlast. In Grachtengordel-Zuid daalde de overlastindex juist van 205 naar 181 door een afname van de personenoverlast.

Als inwoners willen dat de gemeente iets doet aan de overlast dan kunnen zij een melding maken. Het aantal meldingen verschilt sterk tussen gebieden. Dat komt vooral doordat bewoners in bepaalde gebieden overlastbronnen minder snel waarnemen dan bewoners in andere gebieden. Sommige groepen Amsterdammers melden overlast sneller dan andere groepen. Zo blijkt dat jongeren en inwoners die in het buitenland zijn geboren minder overlast waarnemen en melden.